یک اصل مهم :
ما در اولین گام باید بدانیم می‌خواهیم چه کنیم؟ یعنی انتظارمان از خودرویی که در حال تقویت آن هستیم چیست؟ این اصل از آنجایی بیشتر اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم برای هر یک از رشته‌های ورزش اتومبیلرانی و یا موتورسیکلت‌رانی یک ست‌آپ خاص و قطعاتی مخصوص به همان رشته وجود دارد. ممکن است شما برای تقویت یک خودرو، بهترین قطعات را تهیه کنید اما این قطعات حتی از پس شکست دادن یک خودروی استاندارد هم برنیایند و یا فقط کمی بهتر از آن عمل کنند. در این حالت باید دقت کرد قطعاتی که شما خریداری می‌کنید برای ست‌آپ یک خودروی ریس مناسب است یا برای شرکت در مسابقه دریفت؟ اینکه چگونه به هدفتان برسید، با استفاده از اصلی به نام Blue Printing حاصل می‌شود. این اصل همان ویرایش موتور و یا کار تیونینگ است. در قدیم نقشه‌های مهندسی را روی کاغذهای آبی می‌کشیدند که به آنهاBlue Prints می‌گفتند. در بیانی ساده‌تر یعنی بعد از انتخاب هدف و انتظارمان از خودرو، به کمک این اصل می‌توانیم قطعات مورد نیاز را که با هم تناسب فنی دارند را انتخاب کنیم. بعد از اتمام کار و ویراستن موتور، حاصل کار باید موتوری باشد که از استاندارد کارخانه سازنده بالاتر است و این نهایت یک تیونینگ واقعی است.
دوام و قابل اعتماد بودن
این مهم نیست که خودروی تقویت شده شما چقدر قدرت و گشتاور تولید می‌کند‌، بلکه مهم‌تر آن است که این قدرت تا آخرین دور مسابقه بدون افت در اختیار شما باشد و قطعات بدون مشکل با هم کار کنند. البته در مسابقه درگ مثلاً موتور تا آستانه تخریب پیش می‌رود و مهم تایم کمتر است نه تخریب موتور. هنر تقویت موتور خود به اندازه کافی پیچیده است و نباید با انتخاب قطعاتی با ظاهر پیچیده که کارایی مناسب ندارند این هنر را پیچیده‌تر کرد. شما به قطعاتی نیاز دارید که در تایم موردنظرتان دوام داشته باشند و از کیفیت کارشان در طول مسابقه کاسته نشود زیبایی آنها در مراحل بعدی اهمیت دارد.
اسب‌بخار یا گشتاور؟
اسب‌بخار میزان توانی است که یک موتور بعد از فعل و انفعالات شیمیایی و حرارتی، درون خود تولید می‌کند. این مشخصه موتور را با حروفHP یا BPH نمایش می‌دهند اما گشتاور از نظر فیزیکی، نیرویی است که به یک اهرم وارد می‌شود. در موتور اتومبیل نیروی انفجار ادوات اهرمی مثل شاتون و پیستون و ... را به حرکت وامی‌دارد و با حرکت آنها میل‌لنگ به چرخش درمی‌آید تا گشتاور یا تورک تولید شود. دقت کنید که اسب‌بخار به خودی خود نیرویی نیست که برای شما کاری انجام دهد. اسب‌بخار یک روش و واحد برای اندازه‌گیری توان تئوری یک موتور است هر چه اسب‌بخار موتور بالاتر باشد نشان‌دهنده کیفیت بهتر قطعات و ست‌آپ موتور است. رابطه بین اسب‌بخار و گشتاور به صورت زیر است:


عدد 5252 دور یعنی نمودار دور موتور و گشتاور در این دور یکدیگر را قطع می‌کنند. به طور ساده یعنی در این دور تعداد اسب‌های بخار و گشتاور با هم برابر می‌شوند و این عدد برای دیگر موتورها نیز صادق است. حال بعد از این توضیحات باید بدانید که کدام فاکتور برای دستیابی به هدفتان بهتر است. اگر قرار است در مسابقه‌ای شرکت کنید که مسیرش پیچ‌های متعدد و پستی و بلندی‌های زیاد دارد؛ شما نیاز دارید پیوسته ترمزگیری کرده و دوباره شتاب بگیرید و حداکثر سرعت زیاد هم مورد نیاز نیست. برای چنین شرایطی باید موتوری انتخاب کنید که گشتاور بالایی داشته باشد. بهتر است گشتاور تولیدی این انجین در محدوده وسیعی از دور موتور تولید شود تا شتابگیری شما سریع‌تر باشد. اما اگر قرار است در مسابقه‌ای مثل درگ که مسیرش پستی و بلندی ندارد شرکت کنید اسب‌بخار راه‌گشای کار شماست؛ زیرا هیچ عمل بازدارنده‌ای مثل شیب جاده در مقابل دورگیری موتور مقاومت نمی‌کند. اجزای موتوری که تورک بالایی دارد سنگین‌تر از موتوری است که اسب‌بخار بالایی دارد زیرا در موتور دوم همه چیز سبک انتخاب شده تا موتور زودتر به دورهای بالا برسد.
فاصله ایمن Clearance
این فاصله در اصل مرز و حریم دو یا چند قطعه است تا با هم برخورد نکنند. فکر کنید شخصی یک میل سوپاپ با زمان یا Duration بالا و لیفت زیاد را برای موتوری تهیه می‌کند و به منظور افزایش قدرت موتور در دورهای ابتدایی میل سوپاپ را پنج درجه اوانس می‌کند. این در حالی است که شرکت سازنده میل سوپاپ این قطعه را به طور استاندارد با پنج درجه اوانس تولید کرده است. در پایان کار بعد از استارت موتور، سوپاپ‌ها به علت زیاد باز شدن و دیر بسته شدن و تنظیم نبودن زمان این باز و بست با تایم موتور (میل‌لنگ) سوپاپ‌ها با تاج پیستون برخورد کرده و برای موتور یک مصیبت به بار می‌آورد.
در این لحظه علاوه بر از بین رفتن پیستون‌ها و سوپاپ‌ها مجاری حرکتی این قطعات نیز دچار آسیب جدی می‌شوند و البته سرسیلندر و جداره سیلندر نیز از این آسیب‌ها در امان نیست. با در نظر گرفتن و تنظیم کردن فاصله ایمن قطعات در هنگام انتخاب آنها می‌شود از چنین فاجعه‌ای جلوگیری کرد.
اصطکاک داخلی موتور
حجم یک موتور بستگی به کورس پیستون و مقدار فضای بالای آن دارد چون سوخت و هوا در این فضا انباشته می‌شود. افزایش کورس پیستون باعث افزایش این فضا و در نتیجه افزایش حجم کلی موتور می‌شود. افزایش حجم سیلندرها باعث افزایش ضریب تراکم نیز می‌شود که انفجاری قوی‌تر را پدید می‌آورد. در نهایت قدرت موتور افزایش یابد و خاصیت اهرمی قطعات متصل به میل‌لنگ نیز بیشتر می‌شود تا گشتاور بالاتر برود.
در چنین حالتی اصطکاک رینگ‌های پیستون با جداره سیلندر بیشتر می‌شود. یعنی رینگ‌های پیستون مسافت بیشتری به دیواره سیلندر مالیده می‌شوند. به همین دلیل سیلندرهای موتور تیونینگ شده در زمان تراش دایره‌تر از سیلندرهای موتور معمولی تراشیده می‌شوند تا پیستون با کمترین مقاومت در جداره سیلندر حرکت کند. از طرفی فاصله رینگ‌های پیستون این موتورها با دیواره سیلندر کمی بیشتر از موتورهای معمولی است تا قطر روغن روی جداره سیلندر بیشتر شود و از اصطکاک بیش از حد جلوگیری کند. تصورش سخت است اما با یک فرمول مهندسی به این نتیجه می‌رسیم که موتوری که کورس پیستونش یک اینچ باشد بر اثر اصطکاک در دور موتور 8000 دور بر دقیقه 10 اسب‌بخار نیرو از دست می‌دهد. حالا اگر این کورس را به شش اینچ افزایش دهیم در دور موتور 8000 هزار 120 اسب‌بخار نیرو اتلاف می‌شود!
تراشکاری موتور
تراشکاری موتور و بزرگ‌تر کردن سیلندرها یکی از روش‌ها برای دستیابی به موتوری قدرتمند است. ابتدا باید بدانید که هر چقدر اندازه تلورانسی یک موتور به هم نزدیک‌تر باشند و سایز قطعات و مجاری دقیق‌تر باشد، حاصل کار بهتر از آب درمی‌آید. به همین دلیل سپردن کار تراشکاری به دست استادی زبردست بسیار مهم و حیاتی است. در کار تراشکاری باید دقت شود که هم محور بودن و دایره بودن سیلندر و عمود بودن آن نسبت به محور میل‌لنگ هدف اصلی باشد.
کپه‌های یاتاقانی
این کپه‌ها در خودروهای آمریکایی دو پیچ یا چهار پیچ هستند. علت تفاوت در تعداد پیچ‌ها شرایط کاری یاتاقان‌هاست. موتورهایی که در شرایط سخت‌تر و با قدرت بیشتر کار می‌کنند چهار پیچ و موتورهایی که تحت فشار نیستند دو پیچ هستند. اگر قرار است موتوری با قدرت بالا ست‌آپ کنید بهتر است از کپه‌های چهار پیچ استفاده کنید. در دیگر موتورها نیز یاتاقان‌ها و کپه یاتاقان‌های مختلف برای بازه‌های قدرتی مختلف وجود دارد.
زیبایی و آب کروم به چه قیمت؟
بسیار مشاهده می‌شود که علاقه‌مندان قطعات موتور را با استفاده از آب کروم و یا لایه ضخیمی از رنگ می‌پوشانند. به یاد داشته باشید که تمامی این اجزا، به دلیل گرم شدن با محیط اطراف خود تبادل حرارتی دارند و طبق قانون فیزیک حرارت از جای بیشتر (قطعات) به جای کمتر (هوا) انتقال می‌یابد. اما استفاده از کروم و رنگ با قطر زیاد باعث ایجاد خلل در آهنگ تبادل حرارت می‌شود. درپوش‌های سوپاپ و یا کارتل که با کروم پوشانده می‌شوند نمی‌توانند به خوبی حرارت درون و زیر خودرو را انتقال دهند. استفاده از کرم و رنگ باید با قطر کم و البته طبق سفارشات سازنده آن رنگ باشد.
دمای مناسب موتور چقدر است؟
یک موتور تقویت شده که تراکم بالایی هم دارد در زمان احتراق حرارت بیشتری نیز تولید می‌کند. به همین دلیل باید برای خنک کردن این موتور فکری کرد. در انتخاب قطعات سیستم خنک‌کاری چنین موتوری باید دقت کنیم که نیازی به خنک نگه داشتن موتور نداریم، بلکه نیاز داریم موتور در یک بازه کوچک دمایی حرارتش در هنگام کار ثابت بماند.
طبق قوانین علم ترمودینامیک یک موتور سرد قدرت کنترل بیشتری نسبت به یک موتور گرم تولید می‌کند. اما منظور از این گرما دمای ایده‌آل موتور است نه بیشتر. اگر حرارت موتور بیش از حد نیاز باشد قدرت آن کاهش خواهد یافت. یک انجین در بهترین حالت حرارتی باید به حداکثر دمای قابل قبول دست پیدا کند. در این دما موتور بیشترین بازده را دارد.
هر چیز نویی بی‌دردسر نیست
ممکن است شما طبق مشورت با اهل فن یک یا چند قطعه را به یک کمپانی بزرگ سفارش دهید. هر چند قطعاتی که شما سفارش دادید نو هستند و از استاندارد کمپانی پیروی می‌کنند اما استفاده از کاتالوگ و اعداد همه ماجرا نیست.
یکی از دوستان قطعات سیستم تعلیق و همین‌طور دیفرانسیل سه‌تکه‌ای برای یک فورد مک‌وان سفارش داده بود. اما این قطعات نو به دلیل عدم تطبیق کامل اندازه‌ها با اندازه‌ خودرو به سختی بر روی شاسی نصب شد. حتی برای نصب فنرها و بستن چهار پیچ مجبور شدند در صندوق عقب خودرو سوراخ‌هایی ایجاد کنند!
دقت کنید که انتخاب یک مکانیک چیره‌دست برای نصب قطعات گران‌بهای شما بسیار مهم است. در شماره‌های آینده بحث را با تمرکز بر یک بخش موتور ادامه خواهیم داد.
مقاله تخصصي نوشته شده توسط PSTREET